Je Buoyancy Control Device (BCD) is misschien wel je belangrijkste uitrustingsstuk van je duikuitrusting. Een juiste keuze van je BCD kun je veel comfort geven en zorgen voor de juiste veiligheid.
Welke soorten BCD’s zijn er?
BCD’s zijn in drie hoofdcategorieën in te delen. Het trimjacket, de semi-wing en de wing.
Het trimjacket wordt over de wereld het meest gebruikt. Daar zijn verschillende redenen voor aan te voeren, maar de vraag is of een dergelijke BCD het beste bij je past. Een trimjacket bestaat uit een harnas dat aan de fles kan worden, bevestigt en aan de andere kant een draagstel zodat je het jacket met de fles op je rug kunt bevestigen. Daarbij is het van belang dat de maat past bij je postuur zodat het zowel boven als onderwater prettig zit.
Het belangrijkste onderdeel van het jacket is de luchtkamer (blader). Via de inflatorslang die via de ademautomaat wordt voorzien van lucht kun je de luchtkamer vullen of leeg laten lopen. Trimjackets hebben minimaal 1 dumpvalve om in een noodgeval snel lucht te kunnen lozen.
Belangrijk bij alle BCD’s is de positie waar je lucht uit de luchtkamer kunt laten. Lucht kun je alleen laten ontsnappen als dat het hoogste punt is. Je zou denken hoe meer dumpvalves hoe beter. Niets hoeft minder waar te zijn, hoe meer dumpvalves hoe meer plekken kapot kunnen gaan of kunnen gaan lekken. In de duiksport is een bekend gezegde less is more.
De inflatorslang zit bijna altijd op de linkerschouder. De reden hiervoor dat als je rechtstandig in het water hangt of rechtstandig onderwater bent je schouder het hoogste punt is en je dus gemakkelijker luchter uit kunt laten. Omdat de meeste mensen rechtshandig zijn, is er voor gekozen de rechterhand vrij te houden voor de primaire levensbehoefte, het hanteren van de luchtvoorziening zijnde de ademautomaten.
In het geval je plat op je buik in duikpositie ligt, kun je met een inflatorslang op de linkerschouder ook gemakkelijk lucht laten ontsnappen door je linkerschouder iets op te tillen. Er zijn jackets waarbij je aan de inflatorslang kunt trekken om lucht er uit te laten in plaats van dat je de slang omhoog moet richten om lucht eruit te laten.
Er zijn ook trimjackets op de markt die de inflatorslang niet op de schouder hebben, maar aan de heup. Dit is een systeem met pneumatische ontluchtingspunten. Het jacket zoekt zelf naar het hoogste punt om de lucht te laten ontsnappen. Het nadeel van deze jackets is dat het een nieuwe techniek is, waarbij in het begin veel problemen zijn geweest dat het kapot ging.
Terug naar de luchtkamer. Bij een standaard jacket zit de luchtkamer gedeeltelijk rond de fles en gedeeltelijk aan de zijkant van de heupen. Als je aan de oppervlakte hangt en het jacket vol blaast dan hang je hierdoor gemakkelijker rechtop doordat de luchtkamer ook aan de zijkant van de heupen zit. Onderwater als je in duikhouding hangt, kan dit problemen geven. Je wilt platliggen en de lucht gaat om fles en rond de heupen zitten. De kans bestaat dan dat de fles rond de heupen van je rug wordt gelicht en dat is nu precies wat je niet wilt.
Een semi-wing kan hier uitkomst bieden. Een semi-wing ziet er in de basis exact hetzelfde uit als het trimjacket. De luchtkamer zit alleen niet aan de zijkant, maar volledig rondom de fles. Het voordelen is dat je in duikpositie makkelijk uitgetrimd blijft doordat de lucht rond de fles blijft zitten en dus allen op je rug. Het nadeel is dat je aan de oppervlakte op moet passen dat als je de semi-wing vol blaast. Je wordt dan naar voren gedrukt doordat de lucht rondom de fles zit en je in het water hangt. Je zult actief de fles en de semi-wing achterover moeten gooien om niet naar voren te worden gedrukt. Iets waar je even aan moet wennen. Een ander verschil is dat een semi-wing vaak een kruisband heeft. Het voordeel hiervan is, in welke houding je ook hangt doordat je een beweging maakt of als aan de oppervlakte hangt, je altijd goed in het harnas blijft zitten.
Enkele andere zaken waar je op moet letten bij de keuze als je voor een trimjacket of semi-wing kiest. Je wilt waarschijnlijk andere apparatuur kunnen weghangen aan de BCD tijdens het duiken. Je wilt namelijk niets over de bodem laten slepen zodat je het milieu spaart en niet vast komt te zitten. Er zijn jackets met stalen en plastic D-ringen. Plastic zal eerder slijten.
Daarnaast kun je kijken of je de banden op de schouders, op de buik en op de borst kunt verstellen zodat je gemakkelijk de set aan en uit kunt trekken. Vaak kun je achter het rugpand van de BCD de buikband nog verder verstellen. Dit is handig als je bijvoorbeeld met een andere dikte van je pak wilt duiken.
Jackets en semi-wing heb je in diverse uitvoeringen, luxe met zachtere schouderbanden, stalen of plastic ringen. Maar denk ook aan je duikbestemming. Een koffer van 20 kilo is zo vol. Er zijn om die reden reisjackets die lichter van gewicht zijn.
Tot slot heb je ook nog jackets en semi-wing waarbij je loodsystemen hebt om je duiklood in mee te nemen. Let daar bij op hoeveel je per pocket of loodzak kwijt kunt en hoeveel je nodig hebt. Duiken met pockets of loodzakken en een loodgordel is niet het meest praktische. Daarnaast moet je goed opletten of de pockets goed vast zitten en ook bij nood snel afwerpbaar zijn.
Het allerbelangrijkste bij het kiezen van een BCD is om te bekijken wat het liftvermogen van de BCD is. Je wilt namelijk niet dat er te weinig lucht in de BCD past voor je gewicht in combinatie met de keuze van je fles. Laat staan in het geval van een ongeval wanneer je buddy of je op 1 BCD naar de oppervlakte moet.
Tot slot hebben we de wing. Een wing is, verschilt in functie niet van een semi-wing. Hij ziet er alleen anders uit. Zo heb je vaak geen verstelbare schouderbanden, de reden hiervoor is dat het dan ook niet stuk kan gaan. De wing bestaat uit allemaal losse onderdelen. De basis is een stalen, carbon of aluminium plaat (de backplate genaamd). In de backplate zitten gaten en sleuven. Hier doorheen wordt het bandenstel (webbing) geregen. Het bestaat vaak uit 1 stuk zodat het niet snel kan stuk gaan. Daarnaast heb je bij een wing voor een enkele set vaak een single tank adapter, die zorgt ervoor dat je de fles gemakkelijker kunt bevestigen. Dit is een stalen sleuf die je met boeten en moeren vast maakt aan de backplate. De keuze voor je backplate is afhankelijk waar je wilt gaan duiken. Ga je veel op reis dan wil je graag een lichtgewicht variant, wil je meer gewicht doordat je duikt in een dikker pak kies je een zwaardere variant.
Tussen de backplate en de single tankadapter zit een losse blader. Vaak bestaat de bladder uit een binnen en buitenbladder zodat deze minder snel stuk kan gaan. De bladder heeft standaard 1 dumpvalve en een inflatorslang. Een extra dumpvalve of trekinflator zijn meer bewegende onderdelen die sneller stuk gaan, daarom dat die er vaak niet opzitten.
Naast deze basis punten van de wing kun je nog andere zaken toevoegen. Losse D-ringen (bijna altijd 1 bij de linker heup om de manometer aan vast te maken en twee op borsthoogte om op de kant ademautomaten en lampen te bevestigen. Er zijn duikers met nog meer ringen, maar dat heeft vaak andere doeleinden. Daarnaast kun je ook op een wing loodpockets bevestigen. Vind je de backplate te hard kun je ook hierop een soort zacht kussentje bevestigen. Maar onthoudt, less is more. Er kan minder stukgaan en je set is eenvoudiger te hanteren.
Het voordeel van een wing is dus dat het allemaal uit losse onderdelen bestaat die je onafhankelijk van elkaar kunt vervangen. Zo kun je bijvoorbeeld in de toekomst de overstap naar een dubbelset maken. Dan heb je de single tankadapter niet meer nodig. Een dubbelset wordt vaak via bouten aan de flessen aan de backplate bevestigt. Je hebt waarschijnlijk wel een andere bladder nodig die een groter liftvermogen heeft. Een uitgave die goedkoper is dan een nieuwe BCD.
Bovenal blijft het belangrijk je materiaal goed te onderhouden. Dit doe je in alle gevallen door na de duik met lauw zoet kraanwater je set af te spoelen. Vergeet daarbij niet af en toe de luchtzak vol te laten lopen deze te spoelen.
Belangrijk bij je keuze is om je goed te orienteren. Binnen
de vereniging zijn veel verschillende type BCD’s aanwezig. We zijn niet voor
niets een vereniging vraag gerust een om een BCD’s van een ander te proberen.